Een woonhuis op een verkeersrotonde, wie verzint zoiets? Type doorzonwoning, de naam zegt het al, zo’n huis waar je dwars doorheen kijkt. Maar in plaats van uitzicht op een aangeharkt tuintje met daarachter precies dezelfde woning met tuintje, rij na rij en ga zo maar verder, kijk je uit op langsrazend verkeer, om gek van te worden. Gelukkig maar dat er niemand hoeft te wonen.
Het huis staat op rails en draait in twintig uur eenmaal de rotonde rond; voor een automobilist die van niets weet en een paar uur later weer over de rotonde rijdt, moet het een verwarrend gezicht zijn: ‘Hè? Dat huis stond toch eerst tegenover het stoplicht rechts?’ De rotonde met het huis ligt in Tilburg, daar waar de Ringbaan West en de Ringbaan Noord samenkomen.
Aan de kant van de Hasselstraat staan stenen banken waarop je het eens goed kan bestuderen. Hoe langer je daar zit hoe meer je ook in de ban raakt van het verkeer dat op het stoplicht komt aanstormen, op het laatste moment met piepende remmen stopt en vervolgens met loeiende motor weer optrekt. Waar is het oude bermtoerisme toch gebleven? Toen ’s zondags bij mooi weer hele gezinnen, een tas vol boterhammen en chocomel, met de brommer op pad gingen, om dan ergens in het gras langs de kant van een drukke weg naar auto’s te kijken? Waarschijnlijk rijden de bermtoeristen van vroeger nu zelf over de weg.
Vlak langs de uitvalsweg staan rijen flats waar wel mensen wonen. Worden die dan niet gek van dat eeuwige verkeerslawaai? En al die andere mensen langs snelwegen, spoorbanen, overal waar de decibellen en de vuile lucht alle normen overschrijden? Als dat niet uitmaakt, is een huis op een rotonde misschien niet eens zo’n gek idee, heb je in ieder geval geen last van de buren.
Het draaiende huis op de rotonde is bedacht door architect/beeldend kunstenaar John Körmeling (1951). Hij bedacht meer onverwachte, originele en ook vernuftige zaken, zoals een plan voor snelwegen met aparte rijstroken voor verschillende snelheden en functies, een afspraak-uitkijkplateau voor reizigers op drukke metrostations; voor Panorama 2000 in Utrecht bouwde hij het Drive in Wheel: de auto in het reuzenrad, een wielklem om en dan omhoog. Een mooie oplossing voor het parkeerprobleem in de stad, jammer genoeg werd het na de tentoonstelling weer weggehaald. Op Schiphol staat in Lounge West zijn Hahahihi, in het stadspark Valkenberg in Breda een door hem ontworpen snackbar of T-huis, met daarop in grote letters op het dak SLAGROOM SPAGHETTI KOFFIE WORST IJS – een misselijk makende combinatie vind ik zelf; op de boulevard in Scheveningen, even voorbij museum Beelden aan Zee, een werkplaats annex fietsenstalling van hem met opwekkende teksten als VERSE LUCHT FIETS SPAAK VRIEND. In al hun eenvoud hebben Körmelings associatieve woordschikkingen meer uitwerking dan het bombardement aan reclameteksten en -afbeeldingen waaraan we dagelijks blootstaan. Het baken NIEUW dat ik lang geleden zag bij kunstvereniging Diepenheim, is mij altijd bij gebleven. Onlangs werden de gekleurde neonbuizen vervangen en nu straalt het weer als nieuw.
Voor de wereldexpo in Shanghai in 2010 ontwierp Körmeling Happy Street, een straat in de vorm van een 8, het Chinese geluksgetal. De straat is zo goed bevallen dat hij voorlopig mag blijven.
Kunst is overal 